Demencja
Starsze koty (podobnie jak starsi ludzie) mogą cierpieć na demencję, czyli zespół zaburzeń poznawczych. W odróżnieniu od psów, u kotów demencja pojawia się rzadziej i jeśli już to w późniejszym wieku (powyżej 10-12 roku życia). Stan ten charakteryzują zaburzenia snu, nocna wokalizacja, dezorientacja i załatwianie się poza kuwetą. Wynikają one z tego, że kot ma problemy z pamięcią i np. z biegiem czasu zapomina, gdzie stoi kuweta lub nie zdąży do niej dojść z racji problemów z poruszaniem się związanych z podeszłym wiekiem. Może też przestać sygnalizować potrzebę wyjścia na zewnątrz jeśli jest kotem wychodzącym. Może stać się drażliwy, co może skutkować zachowaniami agresywnymi.
Na wczesną demencję mogą wskazywać: mniejsza ruchliwość, mniejsza skłonność do zabaw i nawiązywania relacji z innymi zwierzętami w domu czy z opiekunem, brak zainteresowania wcześniej lubianymi czynnościami (np. zabawą, czyszczeniem futerka), gorszy nastrój, wzrost reagowania strachem na różne sytuacje, kłopoty ze snem. Starsze zwierzę gorzej się uczy lub zapomina wcześniej wyuczonych czynności. Ograniczone kontakty ze środowiskiem sprawiają, że kot powoli wycofuje się z życia i swojej aktywności, zaczyna żyć w swoim świecie. Nocna wokalizacja często wiąże się z dezorientacją – kot gubi się w nocy w mieszkaniu i nawołuje opiekuna. Jest przy tym pobudzony i mocno zaniepokojony. Może też nie poznawać opiekunów, godzinami siedzieć w pokoju patrząc w ścianę i nie reagując na otoczenie, „zawieszać się” na środku pokoju czy w przejściach pomiędzy pokojami nie pamiętając, dokąd chciał iść. Jest to smutny widok, można jednak podobnie jak w przypadku ludzi opóźniać efekty starzenia się kota.
Ważna jest uważna obserwacja zmian w codziennym rytmie dnia i rytuałach u starszego kota. W porozumieniu z lekarzem weterynarii można dobrać odpowiednią dietę (istnieją karmy dedykowane kocim seniorom) oraz specjalne preparaty przeciwutleniaczowe. Mamy też do dyspozycji leku usprawniające krążenie międzymózgowe i leki psychotropowe, które może przepisać jedynie lekarz weterynarii po ocenie kondycji i stanu zdrowia kota.
Jak poza tym pomóc kotu z demencją w codziennym życiu? Należy cierpliwie uczyć go od nowa zapomnianych czynności, np. tego, gdzie stoi kuweta. W przypadku starszych kotów wskazane jest dostawienie 1-2 kuwet w różnych miejscach domu by mógł on łatwiej trafić i zdążyć na czas do kuwety. Ważne, by kuweta miała niższy próg aby kot z artretyzmem mógł łatwiej się do niej dostać. Podobnie zwiększamy ilość miseczek na wodę by zachęcić kota do picia i mieć pewność, że się napił. Należy też zachęcać go do kontaktów z opiekunem i zabaw, oczywiście niezbyt forsownych, ale takich, które są na miarę jego możliwości, również ruchowych. Warto przyjrzeć się ustawieniu mebli i zastanowić, czy kot ma możliwość wejścia na ulubione miejsce – jeśli bolą go stawy, warto dostawić mebel pośredni/schodki, co ułatwi mu dostanie się w spokojniejsze, wyżej położone miejsce. Oznaką, że kota bolą stawy jest m.in. niechęć do wskakiwania na wyżej położone miejsca. Co do nocnej wokalizacji, można kotu przygotować ciepłe legowisko niedaleko swojego łóżka – kiedy kot się przebudzi, łatwiej i szybciej będzie go można uspokoić samą swoją obecnością. Można również zostawiać przyciemnione światło by kot łatwiej orientował się w rozkładzie mieszkania, jeśli ma już osłabione niektóre zmysły.
Ważna jest cierpliwość i podejście ze zrozumieniem do pupila, który spędził z nami wiele lat a który teraz gorzej się czuje i jest zagubiony, gorzej radząc sobie w codziennym życiu. Naszą rolą jest mu pomoc i zapewnić odpowiednią opiekę. Ważna jest wczesna interwencja – im wcześniej odkryjemy pierwsze oznaki demencji, tym skuteczniej będziemy mogli pomóc kotu i poprawić komfort ostatnich lat jego życia.
[Marta Chrzczanowicz]
